Budaya Sarapan Rakyat Malaysia: Kini Diiktiraf Sebagai Warisan Dunia oleh UNESCO
Pada 5 Disember 2024, budaya sarapan Malaysia telah menerima pengiktirafan antarabangsa apabila dimasukkan ke dalam Senarai Perwakilan Warisan Budaya Tidak Ketara Kemanusiaan oleh UNESCO. Pengumuman ini dibuat semasa sesi ke-19 Jawatankuasa Antara Kerajaan untuk Pemeliharaan Warisan Budaya Tidak Ketara yang berlangsung di Asuncion, Paraguay.
YouTube: UNESCO
Pengiktirafan ini menekankan kepelbagaian dan keharmonian budaya Malaysia, di mana hidangan seperti nasi lemak, roti canai, dan teh tarik menjadi simbol perpaduan masyarakat berbilang kaum. Budaya sarapan ini bukan sahaja mencerminkan identiti nasional, tetapi juga memainkan peranan penting dalam memperkukuh hubungan sosial di kalangan rakyat Malaysia.
Pengiktirafan
Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya (MOTAC) melalui Jabatan Warisan Negara telah mengemukakan pencalonan budaya sarapan Malaysia kepada UNESCO pada Mac 2023. Ini merupakan kali pertama Malaysia mencalonkan elemen berkaitan makanan dan gastronomi untuk pengiktirafan sedemikian.
Harapan
Pengiktirafan ini diharapkan dapat meningkatkan visibiliti Malaysia di peringkat global, menjadikan negara sebagai destinasi pelancongan yang kaya dengan kepelbagaian makanan warisan. Ia juga membuktikan komitmen Malaysia dalam melindungi dan memelihara warisan budaya tidak ketara, sejajar dengan Dasar Kebudayaan Negara yang menekankan pemeliharaan dan pemuliharaan warisan budaya.
Budaya Sarapan Malaysia
Malaysia terkenal sebagai sebuah negara berbilang kaum yang kaya dengan tradisi dan budaya unik. Budaya sarapan di Malaysia mencerminkan keindahan perpaduan ini, dengan hidangan seperti nasi lemak, roti canai, teh tarik, dan kuih-muih tradisional yang melambangkan warisan pelbagai kaum. Setiap sajian bukan sahaja menggambarkan rasa tempatan, malah turut mencerminkan sejarah, kreativiti, dan semangat muhibah.
Mengapa Sarapan Malaysia Layak Mendapat Pengiktirafan UNESCO?
UNESCO memberikan pengiktirafan kepada budaya yang mempunyai nilai kemanusiaan tinggi, tradisi yang diwarisi turun-temurun, dan signifikan dalam menyatukan masyarakat. Budaya sarapan Malaysia memenuhi semua kriteria ini:
Pewaris Tradisi Lama
Hidangan seperti nasi lemak sudah lama wujud, diwarisi dari generasi ke generasi. Resipi asal masih dikekalkan walaupun teknik penyediaan telah moden.
Kepelbagaian Kaum Dan Rasa
Hidangan pagi ini sering dihidangkan di gerai tepi jalan, warung, atau kedai kopi, di mana masyarakat daripada pelbagai kaum dapat berkumpul dan menikmati hidangan yang mencerminkan budaya masing-masing.
Nilai Sosial Dan Kemanusiaan
Sarapan di Malaysia bukan sekadar mengisi perut. Ia adalah momen berkumpul bersama keluarga dan rakan, yang memperkukuh ikatan sosial dalam kalangan rakyat.
Simbol Perpaduan Pelbagai Etnik
Budaya Sarapan di Malaysia kini secara rasmi tersenarai dalam Senarai Perwakilan Warisan Budaya Tidak Ketara Kemanusiaan Pertubuhan Pendidikan, Sains, dan Kebudayaan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNESCO). Dalam kenyataan rasmi, Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya (MOTAC) memaklumkan bahawa pengiktirafan ini, bertajuk Budaya Sarapan di Malaysia: Pengalaman Menjamu Selera Masyarakat Pelbagai Etnik, diumumkan pada sesi ke-19 Jawatankuasa Antara Kerajaan untuk Pemeliharaan Warisan Budaya Tidak Ketara (IGC ICH) yang berlangsung di Asuncion, Paraguay dari 2 hingga 7 Disember 2024. Menurut MOTAC, badan penilai UNESCO memutuskan bahawa Budaya Sarapan di Malaysia telah memenuhi semua kriteria yang digariskan di bawah Konvensyen Melindungi Warisan Budaya Tidak Ketara 2003.
YouTube: The Star
"Budaya Sarapan di Malaysia mencerminkan kepelbagaian budaya, keharmonian, penglibatan, dan penerimaan masyarakat pelbagai etnik. Ia adalah elemen warisan budaya tidak ketara yang memenuhi kriteria UNESCO dan memainkan peranan penting dalam hubungan sosial masyarakat, mencerminkan kekuatan Malaysia sebagai sebuah negara berbilang kaum," menurut kenyataan MOTAC.
Hidangan Ikonik Dalam Budaya Sarapan Malaysia
1. Nasi Lemak
Sering digelar "makanan kebangsaan Malaysia," nasi lemak adalah hidangan yang merangkumi nasi yang dimasak bersama santan, ikan bilis rangup, sambal pedas, telur rebus, dan timun. Keunikan rasa dan kesederhanaan penyediaan menjadikannya makanan kegemaran sepanjang zaman.
2. Roti Canai
Roti canai, sejenis roti leper yang dihidangkan bersama kuah dal atau kari, merupakan satu lagi ikon budaya sarapan Malaysia. Ia dipercayai berasal dari komuniti India-Muslim di Malaysia dan kini menjadi hidangan kegemaran semua lapisan masyarakat.
3. Teh Tarik
Minuman teh susu yang berbuih hasil "tarikan" berulang-ulang ini menjadi pelengkap kepada hampir setiap sajian sarapan. Selain rasa yang kaya, teh tarik juga membawa kenangan nostalgia dengan suasana warung dan mamak.
Pengiktirafan UNESCO: Apa implikasinya?
Promosi Pelancongan
Budaya sarapan Malaysia akan menjadi daya tarikan baharu kepada pelancong, yang ingin merasai keunikan hidangan tradisional
Pengekalan Tradisi
Dengan pengiktirafan ini, usaha untuk memastikan tradisi dan resipi asli terus diwarisi akan diperhebatkan.
Peningkatan Ekonomi Tempatan
Penjual makanan tradisional, khususnya di gerai tepi jalan dan pasar pagi, akan menerima limpahan rezeki apabila budaya ini semakin mendapat perhatian global.
Cabaran Dalam Mengekalkan Budaya Sarapan
1. Urbanisasi dan Gaya Hidup Moden
Semakin ramai rakyat Malaysia memilih sarapan segera seperti bijirin, roti bakar, atau makanan dari restoran francais antarabangsa. Pilihan ini, walaupun cepat dan mudah, memberi cabaran besar kepada makanan tradisional seperti Nasi Lemak, Roti Canai, dan Kuih-Muih. Generasi muda semakin kurang mengenali hidangan tradisional, menyebabkan nilai budaya yang diwarisi turun-temurun berisiko dilupakan.
Cadangan Penyelesaian:
- Galakkan kempen kesedaran tentang manfaat dan keunikan sarapan tradisional.
- Promosi makanan tradisional di platform digital untuk menarik minat generasi muda.
2. Kos Bahan Mentah yang Meningkat
Kenaikan harga bahan mentah seperti beras, santan, gula, dan rempah memberi kesan kepada peniaga kecil yang bergantung kepada keuntungan kecil. Kos yang tinggi menyebabkan harga makanan tradisional naik, menjadikannya kurang kompetitif dibandingkan makanan segera.
Cadangan Penyelesaian:
- Berikan sokongan kepada penjaja kecil melalui subsidi bahan mentah.
- Galakkan kerjasama dengan komuniti setempat untuk membeli bahan mentah secara pukal.
3. Penyelarasan Globalisasi
Dalam usaha mempromosikan makanan tradisional Malaysia di peringkat antarabangsa, terdapat risiko keaslian hidangan berubah untuk memenuhi selera global. Perubahan ini boleh menyebabkan nilai budaya makanan tradisional hilang.
Cadangan Penyelesaian:
- Pastikan resepi dan cara penyediaan tradisional dikekalkan dalam promosi global.
- Libatkan pakar warisan budaya dan gastronomi dalam kempen pemasaran.
Kenapa Penting Menangani Cabaran Ini?
Budaya sarapan bukan sekadar soal makanan; ia adalah simbol perpaduan rakyat Malaysia dan warisan budaya yang perlu dihargai. Dengan menangani cabaran ini, kita dapat memastikan makanan tradisional seperti Nasi Lemak, Roti Canai, dan Teh Tarik terus menjadi sebahagian penting kehidupan harian rakyat Malaysia.
Langkah Memelihara Budaya Sarapan Malaysia
Untuk memastikan budaya sarapan tradisional Malaysia terus kekal relevan, pelbagai langkah proaktif perlu diambil. Kempen kesedaran yang menggalakkan masyarakat menyokong peniaga tempatan dan menghargai kepentingan budaya tradisional wajar diperkasakan. Selain itu, integrasi dalam pendidikan melalui pengenalan hidangan tradisional seperti Nasi Lemak dan Roti Canai dalam silibus sekolah boleh membantu generasi muda memahami dan menghargai warisan makanan negara. Pada masa yang sama, promosi digital menggunakan platform media sosial juga penting untuk mengetengahkan keunikan sarapan Malaysia ke peringkat antarabangsa, sekali gus meningkatkan kesedaran global terhadap budaya ini. Langkah-langkah ini bukan sahaja dapat melestarikan budaya tradisional tetapi juga memperkukuh identiti nasional.
Video Tambahan
@malaysiatribune Budaya Sarapan di Malaysia: Pengalaman Menjamu Selera Masyarakat Pelbagai Etnik telah disenaraikan di bawah Senarai Perwakilan Warisan Budaya Tidak Ketara Kemanusiaan, UNESCO. #malaysiatribune #motac ♬ original sound - malaysia tribune
@arszliey Budaya Sarapan Rakyat Malaysia menerima pengiktirafan dari UNESCO. 🇲🇾❤️ Nasi Lemak 🍛 Roti Canai 🫓 Teh Tarik ☕️
♬ Standing In The Eyes Of The World - Ella
Kesimpulan
Budaya sarapan pagi di Malaysia bukan sahaja memainkan peranan penting dalam kehidupan harian masyarakat, tetapi juga menjadi simbol perpaduan dan identiti pelbagai kaum di negara ini. Dengan hidangan tradisional seperti Nasi Lemak, Roti Canai, dan Teh Tarik, budaya ini melangkaui batas etnik dan menyatukan rakyat Malaysia dalam satu warisan hidup yang diwarisi dari generasi ke generasi.
Amalan ini, yang mudah diakses dan berpatutan, mencerminkan keindahan hubungan sosial di ruang peribadi dan awam, dari kawasan luar bandar hingga bandar. Selain menjadi kebanggaan dalam sejarah gastronomi negara, budaya sarapan pagi Malaysia juga memastikan kelestarian tradisi kulinari tempatan, menjadikannya elemen penting dalam identiti kebangsaan dan warisan dunia.
MS 
EN